"Tarihimizde anlatılmayan bir Hıristiyan Türkler meselesi vardır. Bir zamanlar Türkistan'da Nesturi Hıristiyanlığı kabul eden devletler ve boylar vardı. Cengiz Han tarafından ortadan kaldırılan Nayman Devleti ve Kerayit boyu Hıristiyandı. Nayman hükümdarı Tayan Han ile Kerayit başbuğu Tuğrul Han epey de dindardı. Oğuz boyları Anadolu'ya gelince Karaman Türkleri de Hristiyanlığı kabul etmişti."
"Христиан түріктер туралы тарихымызда айтылмаған мәселе бар. Бір кездері Түркістанда несториандық христиан дінін қабылдаған мемлекеттер мен тайпалар болған. Найман мемлекеті мен Шыңғыс хан жойған Керайыт тайпасы христиан дінін ұстанған. Найман билеушісі Таян хан мен керейиттердің қолбасшысы Тұғрыл хан өте діндар болған.Оғыз тайпалары Анадолыға келгенде Қараман түріктері де христиан дінін қабылдады».
Санасыз жазып, сызсаң, «ойдан шығарасың». Әрине, христиан түріктер де бар.
Ашкеназ, қарай, қырымшақтар, сафарадтар, левантиндер сияқты қауымдар түрік текті.
Мажарлар, гагауздар, қараманлик түріктер сияқты қауымдар түрік текті христиандар.
Наймандар христиан емес еді, мақаланы жазған адам наймандар мен керейлер арасындағы қақтығыстарды негізге ала отырып, олардың барлығын христиан етті. Бұл екі қоғам бір географияда үй ұстау үшін бір-біріне үлкен қиындықтар туғызды. Жер ұрыстары әлі де жалғасуда. Екі қауым да Моңғолия аймағында, қазіргі Орталық Күштер әулеті аймағында, Шыңғыс хан тұсында өмір сүрген. Мұнда 2 негізгі бөлім бар; бурят және орят. Бұл аймақта наймандар мен керейлер екі хандық құрды. Барлығы 6 хандық және шашыраңқы тау тайпалары болды.
Тұғрул ханды «несториандық христиан» деп атағанымен, бүгінгі күні өмір сүріп жатқан Тұғрул хан ұрпақтарынан сұрағанымызда мұның да дұрыс емес екенін аңғарамыз. Мұндай қауесет Тұғырыл хан тұсында Еуропадан Керей хандығына саяхатшының сапарында христиан монахтары «Тұғырыл хан христиан болған» деп жазғаннан кейін пайда болды. Түріктер әрқашан наным-сенімге құрметпен қарайды. Шетелдіктер бұл құрметті «түркілер дінімізге адал» деп түсіндірген. Соңғы жылдары Моңғолия жерінен Тұғырыл ханның қорғаны табылды. Христиандық туралы ештеңе табылмады. Тұғырыл ханның тегі – Керей әулетінің Тұрғақ жасағы. Тұрғақтар – жоғарғы ата Тарғыт әулетінің бір тармағы. Осы әулеттен шыққан; Тұрғақ, Торғуд, Тұрғытоғұлдары, Тұрғувад, Төрік, Туургуд сияқты атаулары бар 20-ға жуық тайпалар Азия мен Еуропа құрлықтарына тарады. Азиядан Анадолыға келген түріктердің 90 пайызы Тұрғытоғұлдары мүшелері. Олар жылқы бағуда, білімдар болуда, мемлекет басқаруда шебер болған. Тұрғытоғұлдары қолдауымен Қараманоұлдары өте қуатты және бай мемлекет құрды. Оларға қарсы Османлы сербтері мен Византияны жіберіп, елін тонап, әулеттерін жер аударды. Содан бері Анадолыда түрік еместердің мүйізі сыңғырлайды. Кейіннен жасалған тарихта маңызды емес нәрселер айтылды. Оғыз қаған туысқан Салур тайпасы да Тарғыт әулетінен тараған. Салур - жауынгер және оқымысты қоғам. Тұрғытоғұлдары, Қараманоғұлдары да Салұрдан тарайды. Олардың екеуі Азиядағы туысқан және көршілес қоғамдар еді. Олар Анадолыға келгенде бұл дәстүрді жалғастырды.
Алпарслан Манзикерт шайқасына аттанбақ болған кезде Тұрғытоғұлдары қолбасшысы Тұрғыт бейдің қолдауымен христиан қыпшақтар (печенегтер және т.б.) Византия қатарынан шығып, түрік жағына өтіп, соғыс желінің екпіні кенет өзгерді. Алпарслан соғыста жеңіске жетті. Осының орнына Алпарслан соғысқа қатысқан қолбасшыларға жер берді. Жер иелерінің бірі христиан түріктер болды. Оларға Кония, Нигде және Анкара төңірегінде қоныстануға бұйырды. Олар грек алфавитін пайдаланғанымен, түрік тілінде сөйледі, жазулары түрік тілінде болды. Тәуелсіздік соғысы кезінде де Қараманлика түріктері гректер жағына шықпай, тіпті түріктер жағында соғысқан. Солардың ішінде ең танымал пастор Ефтим. Өкінішке орай, айырбас кезінде гректермен бірге Караманлика түріктері де жіберілді. Олардың кейбірі Грекияға, кейбірі Грузияға кетті. Қараманоғолдары мен Қараманлика түріктері бір қоғам емес. Караманоулдары — мұсылман түрікмен қауымы. Ол Сүлейменнің мөрін өзіне ту етіп жасады. Османлылар да дәл осындай таңбаны пайдаланған.
Наймандар да, керейлер де, Қараманоғолдары да, Тұрғытоғұлдары да тарих сахнасынан сызылған жоқ. Олардың ұрпақтары бүгінде тірі. Олардың көпшілігі өз қауымдастықтарында «ақсүйектер» жасайды және оларды да құжаттайды. Қаған, Хань, Бей ұрпақтары бүгінде өз ата-тегін біледі. Керейлердің Тұрғақ экипажы қазір Қазақстан, Моңғолия, Башқұртстан, Татарстан, Алтай, Саха Якутия, Түркия, Қырым, Өзбекстан, Шығыс Түркістанда тұрады. Олар Тұғрул Хан қоры мен Тұғрул Хан академиясын құрды. Олардың бас кеңсесі Қазақстанның Астана қаласында орналасқан. Тарғыттардың Ер-Құт қағанының ұрпақтары ретінде Қағанлық Ғылым академиясы, Қағанлық даму колледжі және Ғұн біріккен университеті ретінде мыңдаған жылдар бойы бар оқу орындарын жаңарттық. Жаһаншылдар түрік пен мұсылманға тиесілінің бәрін жойып, қиратып жатқан шақта біз бұл мектептерге барлығын қосуды жөн көрмедік. Оның қабылдау және білім беру туралы бірегей түсінігі бар. Интернет арқылы мұндай құрылымдар туралы ақпаратқа қол жеткізе алмайсыз. Әлемдегі 1000-нан астам мектеп туралы кез келген ақпаратқа ашық қол жеткізу мүмкін емес.
Менің қанымда және текті байланысымда; Тарғыттар, Керейлер, Қараманоұлдары, Тұрғытауұлдары, Шыңғысхан әулеті, Селжұқтар, Османдықтар бар. Мен Оғыз қаған ұрпағынанмын. Тарихты алыстан бақылап, тыңдағанша өмір сүріп, тарих жазған ұрпақтың немерелері ретінде осы мәселелерден аз да болса хабарым бар. Қызғанышпен, көреалмаушылықпен қарамаса да, мұндай істер халқымыздың мақтанышы, үміті болуы керек. Ешкім жалған түсініктеме бермеуі керек. Менің ештеңеге көзім жоқ. Дінімнің, ұлтымның, мемлекетімнің, Отанымның, құндылықтарымның сақталуынан, амандығынан, аман қалуынан басқа тілегім жоқ. Мен қарапайым өмір сүрдім, мен де өлемін. Құдай маған осылай тыныштық берді. Адам үшін ең жоғарғы билік; Ол – Аллаһты тану және тану дәрежесі. Адам үшін ең үлкен атақ; Ол – «мұсылман» деген сын есімді дұрыс біліп, алып жүру менталитеті. Ата-бабасын білетін, қадірлейтін ұрпақ – бұл ұлт үшін қашанда сыйлы жандар.
2009 жылы түріктердің орталық билік әулеттерінің бірі Ашина Дворян әулеті өзінің шежіре кітабын тамплиарларға жоғалтып алды және оның көшбасшылығы жоғалып кетті. Соңғы 30 000 жылда түркілерді билеген ең маңызды құрылым жойылды. Мемлекетті құрып, қорғаған құрылым, өкінішке орай, жойылды. Әрине, мемлекетті ұстап тұратын басқа құрылымдар бар. Алайда олардың ешқайсысы қазір көпшілікке көрсетілмейді. Өйткені олар жаһаншылдарға тым жақын болудың қанша тұратынын көрді. Түріктердің мүлде жойылып кетуіне жол бермеуге тырысуда. Оны барлық жерде «ежелгі мемлекет» деп атайды. Олардың қай атадан шыққанын және мұндай сөз тіркестерін не үшін, қалай қолдана алатынын сұрау керек. Шежіре кітабы болмаса, түркілерге еліктеп жатыр деген сөз.
Bülent Abdullah Turgut / Бүлент Абдулла Тұрғыт